Κριτική από το flix.gr
Θεσσαλονίκη 2017: Οι άνθρωποι είναι οι ιστορίες που λένε στο «People» του Παύλου Ιορδανόπουλου
του Μανώλη Κρανάκη
Δώδεκα άνθρωποι αφηγούνται από μια ιστορία σε μια κάμερα. Σε μια ταινία που κλείνει μέσα της το χάρτη μιας επείγουσας καθημερινότητας φτιαγμένης από ιστορίες και από την τέχνη του να τις αφηγείσαι.
Αν προσπαθήσεις να περιγράψεις το «People» με συμβατικούς όρους, θα βρεθείς αντιμέτωπος με κάτι εντελώς αντικινηματογραφικό. Δωδεκα talking heads που βρίσκονται μπροστά από μια κάμερα χωρίς προφανή (κοινό) σκοπό. Δεν βρίσκονται εκεί ούτε για να τεκμηριώσουν κάτι, ούτε για να συμπληρώσουν τα κομμάτια μιας (ίδιας) ιστορίας. Λένε ο καθένας τη δική του ιστορία και μετά χάνονται. Τίποτα δεν τους ενώνει, εκτός από την ίδια συνθήκη γυρίσματος. Τίποτα δεν ενώνει τις ιστορίες τους εκτός από το γεγονός πως εκτυλίσσονται όλες κάπου στο σήμερα, κάπου στην Ελλάδα, κάπου στο περιθώριο ενός βιώματος και της ανάμνησής του.
Τότε γιατί το «People» είναι από μόνο του μια πραγματικά κινηματογραφική εμπειρία; Και γιατί βλέποντάς το δεν νιώθεις καμία ασυνέχεια, τίποτα αποσπασματικό, παρά την απόλυτη συμμετρία μιας αφήγησης που αποτελείται από εντελώς διαφορετικά στοιχεία αλλά μιλάει για το ένα και το αυτό; Και πώς μπορείς άραγε να το περιγράψεις καλύτερα παρά μόνο από το να αθροίσεις τις σκέψεις, τις απορίες, τις διαφωνίες, τα συναισθήματα που κάθονται το ένα πάνω από το άλλο καθώς η ώρα περνάει και αντί η επανάληψη του ίδιου μοτίβου να σε κουράζει, γίνεται κάτι που θα ήθελες να συνεχίσεις στο διηνεκές;
Οι απαντήσεις σε όλα τα παραπάνω ερωτήματα κρύβονται σε κάτι αδιόρατο που έχει σίγουρα να κάνει με τη διακριτική (και άρα μελετημένη) σκηνοθεσία του ηθοποιού Παύλου Ιορδανόπουλου που εγκλωβίζει τα πρόσωπα από την σωστή οπτική γωνία αυτού που αφηγείται κάτι όχι ακριβώς δύσκολου, αλλά σίγουρα όχι εύκολου, σίγουρα κάτι πολύ προσωπικού και μαζί κάτι που θα μπορούσε να ανήκει σε πολλούς - είτε αυτό είναι μια παιδική ανάμνηση, ένα γαμώτο, ένας βίαιος (απο)χωρισμός, μια «κακή πράξη» που έκανα ή κάτι που έμαθα από τη ζωή και θέλω να το μοιραστώ με όλους.
Σε ένα σχήμα που θυμόμαστε από την υπέροχη «Μουσική των Προσώπων» του Νίκου Κορνήλιου από το 2008, ο Ιορδανόπουλος παίζει όχι μόνο με την έννοια της εξομολόγησης ή ακόμη και της «ανάκρισης», αλλά και με τους τρόπους που αφηγούμαστε μια ιστορία όταν «παίζουμε» ή πόσο «παίζουμε» όταν μια κάμερα βρίσκεται απέναντί μας - όλα αυτά σε ένα φιλμικό παιχνίδι που καταφέρνει να ξεφύγει από τις διαστάσεις ενός πειράματος ή μιας σπουδής ανάμεσα σε ηθοποιούς με σκοπό να αναδείξει ως κεντρικό πρωταγωνιστή την πραγματικότητα.
Λίγο μετά το τέλος του «People» το σινεμά σίγουρα δεν έχει αλλάξει, αλλά αυτό που έχεις δει είναι περισσότερα πράγματα από κάποιες ιστορίες που άκουσες να συμβαίνουν γύρω σου. Οχι μόνο γιατί το βλέμμα του Ιορδανόπουλου μοιάζει να σκηνοθετεί κάτι μεγαλύτερο από απλά talking heads που ρισκάρουν την κινηματογραφικότητα του εγχειρήματος, αλλά γιατί τελικά χρειάζεσαι κάτι τόσο μικρό και όμως πλούσιο όσο το «People» για να σου υπενθυμίσει πως περισσότερο από τις ιστορίες που ζούμε, οι άνθρωποι είμαστε οι ιστορίες που λέμε.
Το «People» προβάλλεται στις 10 Νοεμβρίου στις 22:30 στον Τζον Κασσαβέτη και στις 12 Νοεμβρίου στις 15:30 στην αίθουσα Σταύρος Τορνές.
Συνέντευξη από το flix.gr
To «People» δεν είναι μια... συνηθισμένη ελληνική ταινία
Ενα πείραμα που έγινε μάθημα και ένα μάθημα που έγινε ταινία και μια ταινία που έγινε πείραμα... O Παύλος Ιορδανόπουλος και οι (πολλοί) δημιουργοί του «People» μιλούν στο Flix για την ταινία που θα κάνει την πρεμιέρα της στο 58ο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης.
Μπορεί οι παρακάτω ερωτήσεις να απευθύνονται στον Παύλο Ιορδανόπουλο, έναν από τους πιο ταλαντούχους νέους ηθοποιούς που ανυπομονούμε κάθε φορά να δούμε σε κάποια ταινία μικρού μήκους (εκεί όπου τον γνωρίσαμε με το υπέροχο «Παγόβουνο» του Κώστα Γεραμπίνη και κάθε χρόνο τον εντοπίζουμε σε μια υπέροχη ερμηνευτική διαδρομή, με πιο πρόσφατο παράδειγμα του «Humphrey» του Στίβεν Γκέκα), αλλά στην πραγματικότητα το «People» είναι μια ταινία από περισσότερους ανθρώπους που μιλάει για ακόμη περισσότερους ανθρώπους και απευθύνεται σε ακόμη ακόμη περισσότερους ανθρώπους.
Λίγο πριν την πρεμιέρα του στο 58ο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης, το «People» αποκαλύπτει όσα μυστικά αρκούν για να μας κάνουν να ανυπομονούμε. Διαβάστε προσεκτικά.
Τι είναι το «People»;
Το «People» είναι ένα τεράστιο πείραμα και ταυτόχρονα μια δυνατή κραυγή αγωνίας, απόγνωσης και ύπαρξης. Στην σύγχρονη πραγματικότητα που βιώνουμε συχνά θέλουμε να αντιδράσουμε και να ακουστούμε. Το project people λοιπόν έδωσε την ευκαιρία σε ένα μικρό και μερικώς αντιπροσωπευτικό κομμάτι καθημερινών ανθρώπων όχι μόνο να δημιουργήσουν τέχνη, αλλά και να επικοινωνήσουν μέσα από την μεγάλη οθόνη τις σκέψεις, τις αγωνίες και την δημιουργικότητα τους. Πρόκειται για μία πρωτότυπη προσπάθεια. Πού άλλωστε έχετε ξανασυναντήσει δεκάδες ανθρώπους της καθημερινότητας που δεν είχαν μέχρι πρότινος σχέση με την τέχνη να δημιουργούν κινηματογράφο; Αυτό έγινε με το «People». Δεκάδες άνθρωποι συμμετείχαν στα τρίμηνα ελεύθερα και δωρεάν σεμινάρια υποκριτικής υπό την καθοδήγηση του ηθοποιού Παύλου Ιορδανόπουλου και υπό την οργάνωση του παραγωγού Μάνου Μανουσέλη. Μετά το πέρας των σεμιναρίων όλοι οι συμμετέχοντες είχαν πλάσει τον δικό τους χαρακτήρα με το δικό του ξεχωριστό παρελθόν, τις σκέψεις, τις αναμνήσεις και τα πάθη του. Τα σημαίνοντα συμβάντα της ζωής των χαρακτήρων τα αφηγούνται οι συμμετέχοντες (ηθοποιοί πλέον!) τελικά στην κάμερα.
Πώς γεννήθηκε η ιδέα της ταινίας;
Κάθετι στη ζωή έχει τις ρίζες του, αλλά και την τελική αφορμή για να βγει στην επιφάνεια. Οι βαθύτερες ρίζες του project προέρχονται από την βαθιά θέληση του σκηνοθέτη να κοινωνήσει την τέχνη. Μέχρι πρότινος η τέχνη ήταν κάτι άπιαστο για το κοινό. Οι καλλιτέχνες δημιουργούσαν και το κοινό θαύμαζε. Από τα πρώτα χρόνια ενασχόλησης του με το θέατρο ο σκηνοθέτης Παύλος Ιορδανόπουλος ήθελε να άρει αυτόν τον διαχωρισμό. Γι’ αυτό άλλωστε διάβαζε, παρακολουθούσε και στήριζε προηγούμενες παρόμοιες προσπάθειες που θα μπορούσαν να φέρουν το “interactive” πιο κοντά μας. Η τελική αφορμή δόθηκε σε μία όμορφη κουβέντα ένα φθινοπωρινό απόγευμα πριν 2 χρόνια μεταξύ του παραγωγού και του σκηνοθέτη σε ένα μικρό καφέ στην Νεάπολη Εξαρχείων. Ψάχναμε τον τρόπο όχι μόνο να φτιάξουμε κάτι interactive, αλλά να δείξουμε τον δρόμο στο ίδιο το κοινό για να φτιάξει μια ολόκληρη ταινία. Και κάπως έτσι προέκυψε η ιδέα για τα σεμινάρια. Σε σκηνοθετικό επίπεδο η ταινία έχει φυσικά ξεχωριστές αναφορές από 2 αγαπημένες ταινίες του σκηνοθέτη. Η πρώτη είναι η ταινία του Νίκου Κορνήλιου «Η Mουσική των Προσώπων», μία υπέροχη ταινία που είναι διαθέσιμη και στο youtube, αλλά και στο ντοκιμαντέρ του 2013 «Human» του Γιαν Αρτούς Μπερτράν.
Είναι μια ταινία ντοκιμαντέρ ή μια ταινία μυθοπλασίας;
Είναι ταυτόχρονα και τα δύο, αλλά και τίποτα από τα δύο. Από τη μία οι ιστορίες που αφηγούνται οι ηθοποιοί είναι προϊόντα μυθοπλασίας, από την άλλη πρόκειται για ανθρώπους που μέσω του project επικοινωνούν βαθιές ανησυχίες και σκέψεις τους για την σύγχρονη πραγματικότητα. Τα όρια λοιπόν μεταξύ των δύο ειδών που μας ρωτήσατε είναι λίγο ασαφή, αλλά αυτό είναι η μαγεία των people. Είναι ένα πείραμα, έιναι μια τεράστια προσπάθεια που άρει διαχωρισμούς.
Ο κόσμος λέει τις ίδιες ιστορίες με την κάμερα κλειστή και την κάμερα ανοιχτή;
Αυτός ήταν και είναι ο στόχος. Στο κάτω, κάτω τι είναι η τέχνη; Μεταξύ άλλων είναι και μια λυρική αποτύπωση της πραγματικότητας. Στόχος ήταν όπως προείπαμε οι μύχιες σκέψεις των συμμετεχόντων να αποτυπωθούν και να αποκρυσταλλωθούν σε ένα στοιβαρό σύνολο, σε έναν ολόκληρο άνθρωπο. Και αυτό προϋποθέτει αυτές οι ιστορίες είτε είναι 100% προϊόν μυθοπλασίας είτε έχουν πραγματική και αληθινή βάση να μπορούν να αποτυπωθούν, να ειδωθούν και να επικοινωνήσουν είτε η κάμερα είναι ανοιχτή, είτε είναι κλειστή.
Μια ομαδική ταινία ή μια ταινία ομάδας;
Πρόκειται σαφώς για μια ομαδική ταινία. Αυτός άλλωστε είναι και ο συνολικός χαρακτήρας του project. Σαφέστατα και σε διάφορες φάσεις της προσπάθειας (ειδικά στο postproduction) υπήρξε σκληρή δουλειά από εξειδικευμένους καλλιτέχνες και ανθρώπους για να βγάλουμε το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα, αλλά αυτό δεν αναιρεί φυσικά τον χαρακτήρα της ταινίας, ότι είναι δηλαδή κινηματογράφος που προέκυψε από το μεράκι και τους κόπους μίας ομαδικής προσπάθειας.
Ο κόσμος σας γνωρίζει ως ηθοποιό και μάλιστα έναν από τους σημαντικότερους νέους ηθοποιούς των τελευταίων χρόνων. Πίσω από την κάμερα ποια εμπειρία κρατήσατε από όσα κερδίσατε μπροστά από αυτήν;
Καταρχάς θα ήθελα να σας ευχαριστήσω θερμά για τα όμορφα και ζεστά σας λόγια. Όσον αφορά την ερώτηση σας πολλά είναι αυτά που μου έρχονται στο μυαλό. Η πρώτη μάλλον λέξη είναι η λέξη υπομονή. Όλα τα προηγούμενα χρόνια που βρισκόμουν σχεδόν αποκλειστικά μπροστά από την κάμερα έμαθα να έχω υπομονή. Είτε αυτή πρόκειται για την δουλειά προετοιμασίας που πρέπει να κάνει κάθε ηθοποιός, είτε πάλι πρόκειται για την απαραίτητη υπομονή στις προσπάθειες και των υπολοίπων συντελεστών μιας ταινίας. Από τον σκηνοθέτη μέχρι τον παραγωγό και από την makeupartist μέχρι τον σκηνογράφο, τον ενδυματολόγο ή τον ηχολήπτη. Μία ταινία είναι προϊόν της προσπάθειας και των κόπων μιας ολόκληρης μερίδας ανθρώπων και για να συντονιστούν όλες οι προσπάθειες απαιτείται εκτός από σεβασμός στον καθένα ξεχωριστά και πολλή υπομονή. Αυτή η γνώση ήταν κάτι που με βοήθησε πολύ σε αυτή την πρώτη σκηνοθετική μου απόπειρα.
Τι είναι η ομάδα Satori; Τι είναι η Λέσχη Αναίρεσεις; Πόση σημασία έχει να ανήκουμε κάπου;
Η ομάδα Satori είναι μία ολιγομελής ομάδα νέων καλλιτεχνών που στον πυρήνα της σκέψης και των προσπαθειών της έχει πάντα το μότο «η τέχνη στα χέρια των πολλών». Έχει δημιουργήσει διάφορα καλλιτεχνικά δρώμενα (κυρίως θεατρικού χαρακτήρα), στα οποία τοποθετεί τον θεατή στην θέση του πρωταγωνιστή. Μιλάμε για interactive performances, δραματοποιημένα κυνήγια θησαυρού στην πόλη, θεατρικά δρώμενα κατ’ όικον καθώς και πολλά άλλα πάντα δημιουργώντας μία συνθήκη, στην οποία απαραίτητα ο θεατής θα συμμετέχει έχοντας και παίζοντας σημαίνοντα ρόλο. Η Λέσχη Αναιρέσεις από την άλλη είναι ένας πραγματικά ελεύθερος πολιτικός και πολιτισμικός χώρος στο κέντρο της Αθήνας, στον οποίο πολύ συχνά φιλοξενούνται καλλιτεχνικές και πολιτιστικές δραστηριότητες. Θα λέγαμε ότι προσπαθεί να αποτυπώσει ένα άλλο πρότυπο πολιτισμού με αιχμηρή, εναλλακτική ματιά στην σύγχρονη κοινωνία του αγοραίου θεάματος. Ο συνδυασμός των δύο παραπάνω συντελεστών αποτέλεσε ένα ιδιαιτέρως δυναμικό ντουέτο στην υλοποίηση του project μας. Στο τελευταίο σκέλος της ερώτησης θα απαντήσουμε αρχικά με μία ακόμα ερώτηση. Μα δεν ανήκουμε έτσι και αλλιώς κάπου; Όλοι λίγο, πολύ έχοντας τις ιδέες μας, την κουλτούρα και τα πιστεύω μας τοποθετούμαστε και ανήκουμε κάπου. Όταν αυτό το «κάπου» μπορεί και απελευθερώνει τις δημιουργικές ικανότητες του ατόμου και τις εντάσσει σε ένα ευρύτερο σύνολο τότε πραγματικά κάτι διαφορετικό δημιουργείται. Οι έννοιες της ομαδικότητας και της συλλογικότητας (παρεξηγημένες έννοιες) οφείλουν να ξαναποκτήσουν το πραγματικό τους νόημα και νομίζουμε ότι το people είναι μια πολύ καλή αρχή για αυτό.
Σε ποιο κοινό απευθύνεται η ταινία στην οποία μιλάει το κοινό;
Η ταινία απευθύνεται σε όλους τους ανθρώπους που θα την δουν. Είτε την παρακολουθήσουν σας εξωτερικοί παρατηρητές, είτε προσπαθήσουν να δουν κάτι από τον εαυτό τους σε αυτόν τον περίεργο καθρέφτη που στήνουμε μέσα από την προσπάθεια μας. Η ταινία μιλάει για τις εσωτερικές και μύχιες σκέψεις του μέχρι πρότινος σιωπηλού κοινού και με αυτή την οπτική όλοι μπορούμε να δούμε κάτι, αλλά και να κερδίσουμε κάτι από την παρακολούθηση της. Το people εξαρχής από την σύλληψη της ιδέας επιχείρησε να μιλήσει με την γλώσσα των σύγχρονων ηρώων της καθημερινότητας. Και μίλησε ακριβώς για αυτόυς τους αφανείς ήρωες. Με αυτό το σκεπτικό λοιπόν κάθε άνθρωπος που θα καθήσει να τη δει θα μπορέσει να νιώσει, να βιώσει και να ακούσει αυτές τις κραυγές αγωνίας. Και πού ξέρεις, ίσως όντως να δει και κάτι από την δικιά του καθημερινή αγωνία.
